Κατά τον 5ο αιώνα μΧ διαδίδεται ο Χριστιανισμός στην Αθήνα και τα Μεσόγεια.
Το 1964 ήρθε στο φως ναός πολύκλιτης βασιλικής στη θέση Σκίμθι των Σπάτων, κτίσμα παλαιοχριστιανικής περιόδου , πιθανόν προ του 450-500 μΧ.
Από τον 9ο- 13ο αιώνα η περιοχή γνωρίζει μεγάλη οικονομική και αγροτική ανάπτυξη και αυτό αποδεικνύεται από την ύπαρξη μεγάλου αγροτικού συγκροτήματος του 11ου μ.Χ. αιώνος δυτικά της θέσης του ναού των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου όπου ανευρέθηκαν πήλινα πιθάρια και κυψέλες όπως και αποθήκες φύλαξης σιτηρών.
.jpg)
Τα χρόνια που ακολουθούν με αποκορύφωμα τον 14ο πΧ αιώνα θα είναι καθοριστικά για την ιστορία της περιοχής. Η Αττική μέσα σε τρεις αιώνες θα κατακτηθεί από τους Φράγκους, τους Καταλανούς, τους Φλωρεντινούς και τους Τούρκους. Τέλη 14ου αιώνα σε δυο μεγάλα κύματα γίνεται η εγκατάσταση Ορθοδόξων Αρβανιτών προερχόμενα από τις βόρειες περιοχές της Ηπείρου, αφ' ενός για να ενδυναμώσουν τον αγροτικό πληθυσμό της Αττικής και την καλλιέργεια που είχε εγκαταλειφθεί, αφ' ετέρου για να υπάρχει στα σύνορα του Δουκάτου της Αθήνας στρατιωτική παρουσία.
Στα Μεσόγεια ( και στα Σπάτα) δημιουργήθηκαν μικτοί δίγλωσσοι πληθυσμοί που με την πάροδο των αιώνων εξελληνίστηκαν πλήρως . Ο πολιτισμός που αναπτύχθηκε είναι ένα κράμα που περιλαμβάνει τα ήθη και τα έθιμα και των δυο κοινοτήτων.
Το χωριό Σπάτα πήρε το όνομά του από τον αρχηγό της φάρας του Γκίνη ( Ιωάννης) Μπούα με το παρώνυμο
Σπάτας (αρβ άνθρωπος του σπαθιού). Εκ των ανωτέρω συμπεραίνεται ότι η σωστή εκφορά του τοπωνυμίου είναι "του Σπάτα" και όχι τα Σπάτα.
Το 1450-1480 μ.Χ κατασκευάζεται ο ναός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου στην ίδια θέση με τις προαναφερθείσες αγροτικές εγκαταστάσεις (στη θέση του σημερινού αεροδρομίου).
Πρόκειται για μεταβυζαντινό μνημείο κτισμένο στον τύπο του σταυροειδούς μετά τρούλου ναού. Περιμετρικά του ναού ανακαλύφθηκαν τάφοι του 11ου αιώνα που μαρτυρούν ότι ο ναός
υπήρξε κοιμητηριακός.
%20(1).jpg)
Η αρχική θέση του ναού
Η μεταφορά του ναού
Η αρχική θέση του ναού των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου ήταν στο "Βαθύ Πηγάδι"(αρβ Πούσι θέλλe )στον αμπελώνα των Σπάτων.
Στο πλαίσιο της κατασκευής του νέου Διεθνούς Αερολιμένα "Ελευθέριος Βενιζέλος " (1977-2001)πραγματοποιήθηκε μετακίνηση του ναού κατά 340 μέτρα δυτικά της αρχικής του θέσης.
Η μεταφορά του ωστόσο γεννά ποικίλα προβλήματα όπως το μορφολογικό και αισθητικό βιασμό του μνημείου.
Η νέα θέση του ναού